ارزیابی ابعاد برنامه ریزی زیرساخت ها در طرح های جامع شهرهای کوچک (مورد پژوهی: طرح جامع ماکو، ساوه و خرمشهر)

زیرساخت‌ها بعنوان سنگ بنای توسعه منطقه ای، از مهم‌ترین عوامل سازنده سازمان فضایی و شکل‌دهنده فرم شهرها بویژه شهرهای کوچک بوده اند.از سویی طرح جامع نیز به‌عنوان سند اصلی برنامه‌ریزی شهرها تلقی می‌شود.برنامه‌ریزی مناسب زیرساخت‌ها همواره یکی از دغدغه‌های برنامه‌ریزان و شهرسازان در دوران معاصر برای بهبود کیفیت زندگی در شهرها از طریق طرح جامع شهری بویژه در شهرهای کوچک بوده است. براین اساس هدف مطالعه حاضر، ارزیابی برنامه‌ریزی زیرساخت‌ها در طرح‌های جامع شهرهای کوچک است. روش تحقیق مطالعه حاضر به‌صورت توصیفی- تحلیلی است که از تکنیک دلفی برای جمع‌آوری نظرات کارشناسان استفاده‌شده است و همچنین از روش سو آرا و آراس خاکستری برای اولویت‌بندی معیارها و رتبه‌بندی نمونه‌ها استفاده‌شده است. نتایج مطالعه حاضر نشان داد، از بین ابعاد مؤثر در برنامه‌ریزی زیرساخت به ترتیب ابعاد فنی-موضوعی (0.303)، نهادی-مالی (0.278)، ریخت‌شناسی (0.236)، هنجاری-اقلیمی (0.181) مهم‌ترین می‌باشند. همچنین در ارتباط با معیارهای تشکیل‌دهنده برنامه‌ریزی ساخت‌ها، در بین معیارهای فنی-موضوعی: شبکه حمل‌ونقل (0.167)، سیستم تأمین آب (0.165)، تأمین انرژی (0.157)؛ در بین معیارهای نهادی-مالی: توان فنی مالی شهر (0.079)، روش‌های تأمین مالی (0.064)، نحوه ارتباط سازمان‌ها (0.042)؛ در بین معیارهای هنجاری اقلیمی: تأثیرات زیست‌محیطی (0.065)، توجه به مناطق کمتر برخوردار (0.059)، عدالت در دسترسی به زیرساخت‌ها (0.047) و همچنین در ارتباط با معیارهای ریخت‌شناسی: ارتباط فرم شهر با زیرساخت‌های خطی (0.54) دارای اولویت بیشتر نسبت به سایرین می‌باشند. در ارتباط با رتبه‌بندی طرح‌های جامع نمونه‌های موردی ازلحاظ برنامه‌ریزی زیرساخت، طرح جامع شهر ماکو بالاترین امتیاز را به دست آورد و بعدازآن طرح‌های جامع شهرهای ساوه و خرمشهر در جایگاه‌های بعدی قرار گرفتند.